Dieta GAPS, znana również jako dieta szczelinowa, to sposób żywienia opracowany przez dr Natashę Campbell-McBride w celu leczenia różnych chorób jelitowych oraz zaburzeń neurologicznych i psychicznych. Teoria, na której opiera się dieta, zakłada, że istnieje związek między stanem zdrowia jelit a funkcjonowaniem mózgu. W tym artykule przyjrzymy się historii diety GAPS, jej zasadom oraz wpływowi na zdrowie człowieka, analizując dostępne dowody naukowe i opinie ekspertów.
Geneza diety GAPS
Dieta GAPS została opracowana na początku XXI wieku przez dr Natashę Campbell-McBride, lekarza z wykształceniem w dziedzinie neurologii i żywienia człowieka. Inspiracją do stworzenia diety były osobiste doświadczenia dr Campbell-McBride związane z leczeniem jej syna, u którego zdiagnozowano autyzm. Przeprowadzając własne badania, zauważyła związek między stanem zdrowia jelit a funkcjonowaniem mózgu, co skłoniło ją do dalszych poszukiwań w tej dziedzinie.
Podstawą diety GAPS jest teoria, że nieprawidłowości w funkcjonowaniu jelit mogą prowadzić do przenikania toksyn i nieprzetworzonych fragmentów pokarmu do krwiobiegu, co z kolei może wpływać na funkcjonowanie mózgu i być przyczyną różnych zaburzeń neurologicznych i psychicznych. Dieta ma na celu odbudowę prawidłowej mikroflory jelitowej i uszczelnienie bariery jelitowej, co ma przyczynić się do poprawy ogólnego stanu zdrowia.
Zasady diety GAPS
Dieta GAPS opiera się na kilku kluczowych zasadach, które mają na celu odbudowę zdrowej mikroflory jelitowej i naprawę uszkodzeń bariery jelitowej. Do najważniejszych z nich należą:
- Eliminacja pokarmów, które są trudne do strawienia i mogą uszkadzać ścianę jelit, takich jak niektóre zboża, cukier, niektóre produkty mleczne, i przetworzone pokarmy.
- Wprowadzenie do diety pokarmów bogatych w naturalne probiotyki, takich jak fermentowane warzywa, które wspierają odbudowę zdrowej mikroflory jelitowej.
- Włączenie do jadłospisu tłuszczów i białek zwierzęcych, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych i wspomagają proces leczenia jelit.
- Stosowanie suplementów, takich jak probiotyki, kwasy tłuszczowe omega-3 i witaminy z grupy B, w celu wsparcia procesu leczenia.
Dieta GAPS jest podzielona na kilka etapów, począwszy od bardzo restrykcyjnej fazy wprowadzającej, mającej na celu intensywne leczenie jelit, po stopniowe wprowadzanie większej różnorodności pokarmów, aż do osiągnięcia pełnej diety GAPS. Cały proces może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od indywidualnych potrzeb i reakcji organizmu.
Wpływ diety GAPS na zdrowie
Choć dieta GAPS zyskała wielu zwolenników, którzy twierdzą, że pomogła im w leczeniu różnych schorzeń, od zaburzeń trawiennych po autyzm i depresję, to jednak dostępne dowody naukowe na temat jej skuteczności są ograniczone. Większość badań dotyczących diety GAPS ma charakter anegdotyczny lub opiera się na małych próbach klinicznych, co utrudnia wyciągnięcie jednoznacznych wniosków.
Niektóre badania sugerują, że poprawa stanu zdrowia jelit może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu i zachowanie, jednak nie ma wystarczających dowodów, aby stwierdzić, że dieta GAPS jest skutecznym leczeniem dla wszystkich osób z zaburzeniami neurologicznymi czy psychicznymi. Ponadto, restrykcyjny charakter diety może prowadzić do niedoborów żywieniowych, jeśli nie jest stosowana pod ścisłym nadzorem specjalisty.
Podsumowując, dieta GAPS jest interesującym podejściem do leczenia różnych schorzeń, opartym na teorii związku między zdrowiem jelit a funkcjonowaniem mózgu. Chociaż zgromadziła ona grupę zwolenników, to jednak potrzebne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć jej wpływ na zdrowie i potwierdzić skuteczność w leczeniu konkretnych zaburzeń.
