W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywa dieta GAPS (Gut and Psychology Syndrome), która zakłada, że wiele problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń neurologicznych takich jak ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi), ma swoje źródło w nieprawidłowym funkcjonowaniu jelit. Dieta ta została opracowana przez dr Natashę Campbell-McBride i opiera się na przekonaniu, że poprawa zdrowia jelit może prowadzić do znaczącej poprawy ogólnego stanu zdrowia, w tym funkcjonowania mózgu. W niniejszym artykule przyjrzymy się, na czym dokładnie polega dieta GAPS i czy istnieją dowody naukowe potwierdzające jej skuteczność w leczeniu ADHD.
Podstawy diety GAPS
Dieta GAPS koncentruje się na odżywianiu, które ma na celu odbudowę naturalnej flory bakteryjnej jelit i naprawę uszkodzonej bariery jelitowej. Dr Campbell-McBride, twórczyni diety, argumentuje, że dysbioza jelitowa (zaburzenie równowagi mikrobiomu jelitowego) i przecieki w barierze jelitowej mogą prowadzić do przenikania toksyn i nieprzetworzonych fragmentów pokarmu do krwiobiegu, co z kolei może wywoływać reakcje autoimmunologiczne i neurologiczne, w tym objawy ADHD.
Dieta GAPS dzieli się na kilka etapów, począwszy od bardzo restrykcyjnej fazy wprowadzającej, która stopniowo rozszerza listę dozwolonych pokarmów. W pierwszych etapach dieta skupia się na bulionach mięsnych, gotowanych warzywach i naturalnych probiotykach, takich jak fermentowane warzywa. Z czasem wprowadza się więcej różnorodnych pokarmów, w tym surowe owoce i warzywa, orzechy oraz produkty mleczne fermentowane. Kluczowym elementem diety jest unikanie przetworzonych pokarmów, cukru, sztucznych dodatków i produktów zawierających gluten i kazeinę.
Dieta GAPS a ADHD – co mówią badania?
Chociaż dieta GAPS zyskała wielu zwolenników, naukowe dowody na jej skuteczność w leczeniu ADHD są ograniczone. Większość dostępnych badań skupia się na ogólnym wpływie diety na zdrowie jelit i związku między zdrowiem jelit a funkcjonowaniem mózgu, nie biorąc pod uwagę specyfiki diety GAPS.
Jednakże, istnieją badania wskazujące na potencjalny związek między dysbiozą jelitową a rozwojem zaburzeń neurologicznych, w tym ADHD. Na przykład, badanie opublikowane w „Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition” wykazało, że dzieci z ADHD częściej miały nieprawidłową florę jelitową w porównaniu z grupą kontrolną. Inne badania sugerują, że interwencje dietetyczne, które poprawiają zdrowie jelit, mogą mieć pozytywny wpływ na objawy ADHD.
Mimo to, bezpośrednie dowody na skuteczność diety GAPS w leczeniu ADHD są nadal niewystarczające. Większość dostępnych badań ma charakter wstępny i opiera się na anegdotycznych dowodach lub małych grupach badawczych. Potrzebne są dalsze, szeroko zakrojone badania kliniczne, aby jednoznacznie potwierdzić skuteczność tej diety.
Podsumowanie
Dieta GAPS jest interesującym podejściem do leczenia różnych zaburzeń, w tym ADHD, poprzez skupienie się na zdrowiu jelit. Chociaż istnieją obiecujące dowody wskazujące na związek między zdrowiem jelit a funkcjonowaniem mózgu, bezpośrednie dowody naukowe potwierdzające skuteczność diety GAPS w leczeniu ADHD są ograniczone. Osoby zainteresowane wypróbowaniem tej diety powinny skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że dieta będzie bezpieczna i dostosowana do ich indywidualnych potrzeb zdrowotnych. Warto również pamiętać, że dieta jest tylko jednym z elementów kompleksowego podejścia do leczenia ADHD, które może obejmować również terapię behawioralną, wsparcie psychologiczne i, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne.
