Dieta GAPS, czyli Gut and Psychology Syndrome, została opracowana przez dr Natasha Campbell-McBride i skupia się na związku między stanem zdrowia jelit a ogólnym stanem zdrowia psychicznego i fizycznego. Zaprojektowana pierwotnie jako dieta eliminacyjna, ma na celu poprawę zdrowia jelit poprzez wyeliminowanie pokarmów, które mogą prowadzić do stanów zapalnych i nieszczelności jelit. Chociaż dieta GAPS jest często kojarzona z wysokim spożyciem produktów pochodzenia zwierzęcego, coraz więcej osób zastanawia się, jak można ją dostosować do potrzeb wegan i wegetarian. W tym artykule przyjrzymy się, jak dieta GAPS może zostać zintegrowana z dietą wegańską i wegetariańską, zachowując przy tym swoje podstawowe zasady i korzyści zdrowotne.
Podstawy diety GAPS
Dieta GAPS opiera się na kilku kluczowych zasadach, które mają na celu odbudowę zdrowej mikroflory jelitowej i naprawę bariery jelitowej. Wśród nich znajdują się:
- Eliminacja pokarmów, które są trudne do strawienia i mogą uszkadzać ściany jelit, takich jak niektóre zboża, cukry proste i przetworzone produkty spożywcze.
- Wprowadzenie żywności bogatej w składniki odżywcze, które wspierają odbudowę mikroflory jelitowej i naprawę bariery jelitowej, takie jak domowe buliony kostne i fermentowane produkty spożywcze.
- Stosowanie suplementów, takich jak probiotyki, aby wspomóc zdrowie jelit.
Chociaż tradycyjna dieta GAPS opiera się na spożyciu dużej ilości produktów pochodzenia zwierzęcego, istnieje możliwość dostosowania jej do potrzeb osób stosujących dietę wegańską i wegetariańską, zachowując przy tym jej główne cele zdrowotne.
Dieta GAPS a weganizm i wegetarianizm
Adaptacja diety GAPS do potrzeb wegan i wegetarian wymaga pewnych modyfikacji, ale jest całkowicie możliwa. Kluczem jest zastąpienie produktów pochodzenia zwierzęcego roślinnymi odpowiednikami, które są bogate w składniki odżywcze i wspierają zdrowie jelit. Oto kilka wskazówek, jak to zrobić:
Zamienniki dla bulionów kostnych
W diecie GAPS duże znaczenie ma spożywanie bulionów kostnych ze względu na ich bogactwo w aminokwasy i minerały wspierające zdrowie jelit. Wegańską alternatywą mogą być buliony warzywne gotowane na wolnym ogniu z dodatkiem alg morskich, takich jak kombu, które są bogate w minerały. Dodanie korzenia imbiru, kurkumy i innych ziół może wzmocnić właściwości przeciwzapalne i wspomagające trawienie.
Fermentowane produkty spożywcze
Fermentowane produkty spożywcze są kluczowym elementem diety GAPS, ponieważ dostarczają probiotyków, które są korzystne dla zdrowia jelit. Wegańskie opcje obejmują fermentowane warzywa, takie jak kiszona kapusta, kimchi bez dodatku ryb, oraz napoje fermentowane jak kefir wodny czy kombucha. Ważne jest, aby wybierać produkty niesłodzone i niepasteryzowane, aby maksymalizować korzyści zdrowotne.
Suplementacja
W diecie GAPS ważna jest również suplementacja, aby wspomóc zdrowie jelit i uzupełnić ewentualne braki w diecie. Wegańskie źródła probiotyków mogą obejmować suplementy oparte na kulturach bakterii pochodzenia roślinnego. Ponadto, osoby na diecie wegańskiej i wegetariańskiej powinny zwrócić uwagę na odpowiednią suplementację witaminy B12, D3 oraz kwasów tłuszczowych omega-3, które mogą być trudniejsze do uzyskania z diety roślinnej.
Adaptacja diety GAPS do potrzeb wegan i wegetarian wymaga świadomego podejścia i nieco więcej planowania, ale jest w pełni możliwa i może przynieść znaczące korzyści dla zdrowia jelit i ogólnego samopoczucia. Ważne jest, aby każda osoba dostosowała dietę do swoich indywidualnych potrzeb i, w razie potrzeby, skonsultowała się z dietetykiem lub specjalistą ds. żywienia.
