W dzisiejszych czasach coraz więcej uwagi poświęca się zdrowemu odżywianiu. Diety bogate w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, chude białka i zdrowe tłuszcze są promowane jako klucz do długowieczności i dobrego samopoczucia. Jednak dla niektórych osób zainteresowanie zdrowym jedzeniem może przerodzić się w obsesję, znaną jako ortoreksja. To zaburzenie odżywiania, choć mniej znane niż anoreksja czy bulimia, może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest ortoreksja, jakie są jej objawy, skutki i jak można sobie z nią radzić.
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja, znana również jako ortoreksja nerwowa, to termin wprowadzony w 1997 roku przez amerykańskiego lekarza Stevena Bratmana. Określa on obsesyjne dążenie do spożywania wyłącznie żywności, którą uznaje się za zdrową. Osoby cierpiące na ortoreksję mogą unikać szerokiej gamy pokarmów, w tym tych, które zawierają konserwanty, sztuczne barwniki, pestycydy, tłuszcze nasycone, cukier, sól, a nawet produkty pochodzenia zwierzęcego. Chociaż na pierwszy rzut oka może się wydawać, że są to zdrowe nawyki żywieniowe, ortoreksja różni się od zdrowego odżywiania obsesyjnym skupieniem na „czystości” diety i silnym poczuciem winy lub lęku związanym z jedzeniem „niezdrowej” żywności.
Objawy i skutki ortoreksji
Ortoreksja może być trudna do zidentyfikowania, ponieważ wiele zachowań związanych z tym zaburzeniem jest społecznie akceptowanych i nawet promowanych jako zdrowe. Jednak kluczowym czynnikiem odróżniającym ortoreksję od zdrowego stylu życia jest ekstremalny poziom obsesji i lęku związanego z jedzeniem. Oto niektóre z objawów, które mogą wskazywać na ortoreksję:
- Obsesyjne skupianie się na planowaniu, zakupie, przygotowywaniu i spożywaniu posiłków uznawanych za zdrowe.
- Unikanie szerokiej gamy pokarmów, w tym tych, które są powszechnie uznawane za zdrowe, z powodu obaw o ich składniki.
- Silne poczucie winy lub lęk, gdy nie można przestrzegać własnych zasad żywieniowych.
- Spędzanie nadmiernej ilości czasu na myśleniu o zdrowym jedzeniu.
- Wycofanie się z życia społecznego, aby uniknąć sytuacji związanych z jedzeniem.
Skutki ortoreksji mogą być poważne i obejmować niedobory żywieniowe, utratę masy ciała, problemy z koncentracją, zmęczenie, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć. Ponadto, zaburzenie to może prowadzić do izolacji społecznej, depresji i lęku.
Radzenie sobie z ortoreksją
Radzenie sobie z ortoreksją wymaga profesjonalnej pomocy. Pierwszym krokiem jest zazwyczaj uświadomienie sobie problemu i zrozumienie, że obsesja na punkcie zdrowego jedzenia może być szkodliwa. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest często skuteczną formą leczenia, pomagającą zmienić sposób myślenia o jedzeniu i zdrowiu. W niektórych przypadkach może być również konieczna pomoc dietetyka, aby zapewnić, że dieta jest zbilansowana i zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
Ważne jest również wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół. Osoby z otoczenia mogą pomóc zachęcając do zdrowszego stosunku do jedzenia i wspierając w procesie leczenia. Ponadto, grupy wsparcia dla osób z zaburzeniami odżywiania mogą oferować dodatkowe zrozumienie i wsparcie.
Ortoreksja jest poważnym zaburzeniem, ale z odpowiednią pomocą i wsparciem, osoby cierpiące na to zaburzenie mogą nauczyć się zdrowszego podejścia do jedzenia i odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Ważne jest, aby pamiętać, że zdrowe odżywianie nie powinno być obsesyjne, a radość z jedzenia i elastyczność w diecie są kluczowe dla prawdziwego zdrowia.
