Ortoreksja, choć nie jest oficjalnie uznawana za odrębne zaburzenie odżywiania w klasyfikacji DSM-5, zyskuje coraz większą uwagę wśród specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym i dietetyką. Charakteryzuje się obsesyjnym dążeniem do spożywania wyłącznie zdrowej żywności, co paradoksalnie może prowadzić do niedoborów żywieniowych i pogorszenia stanu zdrowia. W odpowiedzi na rosnące potrzeby, terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) została zastosowana jako metoda leczenia ortoreksji. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie tej metody terapii, wskazując na jej skuteczność i możliwości zastosowania w leczeniu ortoreksji.
Rozdział 1: Co to jest terapia dialektyczno-behawioralna?
Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) to forma terapii poznawczo-behawioralnej, która została pierwotnie opracowana przez Marsha M. Linehan w latach 80. XX wieku jako metoda leczenia osób z zaburzeniem osobowości borderline. DBT łączy techniki poznawcze z metodami opartymi na mindfulness (uważności), pomagając pacjentom w radzeniu sobie z emocjonalnymi bólami i konfliktami wewnętrznymi. Terapia ta opiera się na założeniu, że niektóre osoby reagują na pewne bodźce emocjonalne w sposób bardziej intensywny i długotrwały niż większość ludzi, co wymaga specjalistycznej interwencji.
DBT skupia się na czterech głównych obszarach, które są kluczowe dla procesu leczenia:
- Umiejętności interpersonalne – rozwijanie zdolności do budowania zdrowych relacji z innymi.
- Regulacja emocji – nauka sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
- Dystres tolerancji – zwiększanie odporności na stres i negatywne emocje.
- Uważność (mindfulness) – praktyka bycia świadomym chwili obecnej bez oceniania.
DBT jest stosowana w leczeniu szerokiego zakresu zaburzeń psychicznych, w tym depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń odżywiania, a także w przypadku ortoreksji.
Rozdział 2: Zastosowanie DBT w leczeniu ortoreksji
Ortoreksja, mimo że nie jest klasyfikowana jako odrębne zaburzenie, dzieli wiele cech wspólnych z innymi zaburzeniami odżywiania, takimi jak anoreksja czy bulimia. Osoby cierpiące na ortoreksję mogą doświadczać intensywnego lęku przed jedzeniem „niezdrowej” żywności, co może prowadzić do izolacji społecznej, niedoborów żywieniowych i obniżenia jakości życia. W związku z tym, terapia dialektyczno-behawioralna może być skutecznym narzędziem w leczeniu tego zaburzenia.
W kontekście ortoreksji, DBT pomaga pacjentom w następujących obszarach:
- Uważność – pomaga w zrozumieniu, co naprawdę oznacza zdrowe odżywianie, i uczy akceptacji różnorodności żywieniowej.
- Regulacja emocji – uczy, jak radzić sobie z lękiem i stresem związanym z jedzeniem, bez uciekania się do rygorystycznych diet.
- Dystres tolerancji – pomaga w radzeniu sobie z chwilami, gdy nie można przestrzegać „idealnej” diety, bez wpadania w skrajności.
- Umiejętności interpersonalne – wspiera w budowaniu zdrowych relacji, które nie są zdominowane przez dyskusje o jedzeniu i diecie.
Praca z terapeutą DBT może pomóc osobom z ortoreksją w zrozumieniu i zmianie niezdrowych wzorców myślenia oraz zachowań związanych z jedzeniem. Poprzez integrację umiejętności nabytych w terapii, pacjenci mogą nauczyć się utrzymywać zrównoważoną dietę, która wspiera ich zdrowie fizyczne i psychiczne, bez wpadania w skrajności.
Podsumowując, terapia dialektyczno-behawioralna oferuje obiecujące podejście do leczenia ortoreksji, koncentrując się na zmianie nie tylko zachowań żywieniowych, ale także na lepszym zarządzaniu emocjami i budowaniu zdrowych relacji. Dzięki swojej kompleksowości, DBT może pomóc osobom cierpiącym na ortoreksję odzyskać kontrolę nad swoim życiem i cieszyć się zdrowiem na każdym poziomie.